Co to jest AML ?
AML to skrót od Anti-Money Laundering, czyli działań nakierowanych na przeciwdziałanie praniu pieniędzy. W polskich realiach prawnych podstawową regulacją w tym zakresie jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (uAML), która przechodzi właśnie istotną „renowację” za sprawą obszernej nowelizacji w postaci ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa AML dotyczy tak naprawdę pomocy biznesu – poprzez nałożenia na niego szeregu obowiązków – dla aparatu państwowego w zwalczaniu dwóch groźnych przestępstw: prania pieniędzy (art. 299 kk) i finansowania terroryzmu (art. 165a kk). Wskazuje na to zresztą sam tytuł ustawy.
Kto ma obowiązek przeciwdziałać praniu pieniędzy ?
Do stosowania uAML są zobligowane tzw. instytucje obowiązane. Zalicza się do nich przede wszystkim podmioty sektora rynku finansowego, takie jak banki, krajowe instytucje płatnicze, towarzystwa ubezpieczeń czy kantory. Jednak to nie wszystkie branże, które muszą spełniać obowiązki z zakresu uAML – instytucjami obowiązanymi są również np.:
- Doradcy podatkowi i biegli rewidenci;
- Przedsiębiorcy zajmujący się tworzeniem spółek lub zarządzaniem nimi;
- Wirtualne biura oferujące siedzibę i adres osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- Biura rachunkowe (rozumiane jako podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych);
- pośrednicy w obrocie nieruchomościami;
- podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach;
- fundacje i stowarzyszenia (w ograniczonym zakresie)
- przedsiębiorcy przyjmujący lub dokonujący płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro;
- zawody prawnicze (w ograniczonym zakresie), takie jak adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni, notariusze;
- operatorzy pocztowi.
W jaki sposób mam przeciwdziałać praniu pieniędzy ?
Instytucje obowiązane mają obowiązek rozpoznawać i dokumentować ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związane ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną. Odbywa się to poprzez analizę dokonywanych transakcji, która powinna być prowadzona w szczególności z uwzględnieniem:
rodzaju klienta;
obszaru geograficznego;
przeznaczenia rachunku;
rodzaju produktów, usług i sposobów ich dystrybucji;
poziomu wartości majątkowych deponowanych przez klienta lub wartości przeprowadzonych transakcji;
celu, regularności lub czasu trwania stosunków gospodarczych.
Instytucje obowiązane muszą stosować również środki bezpieczeństwa finansowego w zakresie i z intensywnością uwzględniającymi rozpoznane ryzyko prania pieniędzy wynikające z ich działalności. Do środków bezpieczeństwa finansowego zalicza się:
identyfikację klienta oraz weryfikację jego tożsamości;
identyfikację beneficjenta rzeczywistego (UBO) danego podmiotu;
ocenę stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskanie informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru;
bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta.
W pewnych wypadkach można stosować uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego, bądź wręcz przeciwnie – wzmożone środki takiego bezpieczeństwa (EDD).
Ważnym obowiązkiem jest również zgłaszanie Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej (GIIF) transakcji, które mają lub mogą mieć związek z praniem pieniędzy albo finansowanie terroryzmu, albo wskazują na taki proceder. Za zgłaszanie takich przypadków odpowiada specjalny menedżer zajmujący się analizami AML, zwany MLRO (Money Laundering Reporting Officer).
A co jeśli…
Instytucja obowiązana nie będzie wykonywała obowiązków z uAML ? W takim przypadku GIIF może odwiedzić nas z kontrolą, której wynik nie będzie przyjemny – ustawa określa za szereg przewinień kary administracyjne. Ich katalog nie zachęca, ponieważ należą do nich:
publikacja informacji o instytucji obowiązanej w Biuletynie Informacji Publicznej;
nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;
kara pieniężna do wysokości dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo – w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty – do wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.
Zmiany, zmiany…
W dniu 30 kwietnia 2021 r. w dzienniku ustaw ogłoszono nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Będzie ona miała istotne znaczenie dla szeroko rozumianej branży księgowej (rozszerzono zdecydowanie zakres podmiotów wchodzących w jej skład) oraz wszystkich podmiotów prowadzących działalność konsultingową dla spółek (stanie się ona działalnością regulowaną). Ustawa wprowadza również nowe obowiązki, np. rozszerza stosowanie EDD w stosunku do niektórych branż, nakład dodatkowe obowiązki w przypadku transakcji mającej związek z państwem wysokiego ryzyka, wprowadza szczególną ochronę menedżera odpowiadającego za zgłaszanie podejrzanych transakcji czy wreszcie rozszerza obowiązki dokumentowania analiz transakcji.
Jeśli mają Państwo pytanie zapraszamy do kontaktu z kancelarią LEGALICA.